Bakan Bayraktar, kentsel dönüşümün finansmanını açıkladı

16 Ocak 2013 / emlakwebtv
Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar, 2B gelirinin yüzde 90'a kadar kısmının kentsel dönüşüme ayrılmasının planlandığını belirterek, ''Ancak daha sonra bize oradan ayırdıkları para 660 milyona düştü, biz 7-8 milyar bekliyorduk. Ama bu acil bir iş. O yüzden kendimiz birtakım argümanlar geliştirdik'' dedi.

AA Editör Masası'na konuk olan Bakan Bayraktar, kentsel dönüşümün finansını sağlamak için geliştirdikleri çözümleri anlattı, konutlardaki KDV düzenlemesine ilişkin değerlendirmede bulundu.

Soru: Dönüşüm için 2B'den gelen gelirlerle ilgili yeni bir durum var mı? 2B dışındaki gelirler için yeni formüller üzerinde çalıştığınızı açıklamıştınız. Netleşen çalışmalarınız neler?

Cevap: 2B tasarısı gündeme geldiği zaman orada yüzde 90'a kadar kısmının kentsel dönüşüme ayrılması noktasında bir irade oluştu. Yasa da böyle yürürlüğe girdi. Fakat daha sonra bize oradan ayırdıkları para 660 milyona düştü, biz 7-8 milyar para bekliyorduk. Düştü ama bu iş acil bir iş, mutlaka parasını bulacağız, üreteceğiz, başka çaremiz yok. O yüzden kendimiz birtakım argümanlar geliştirdik.
Vatandaş tarafından rezerv alan teklifi getirilen yerlere imar verdiğimiz zaman yüzde 25'ini arazi olarak Hazine adına tescil ettireceğiz. Onu Hazine adına tescil ettikten sonra satıp, onun kaynağını Hazine'den talep edeceğiz. Veya orada yapacağı inşaatın maliyetinin belli bir bölümünün bedelini kentsel dönüşüm hesabına, özel hesaba yatırmak için, onu netleştirmeye çalışıyoruz, öyle bir konum getiriyoruz.
Bir de kentsel dönüşüm alanlarında üreteceklerimizden hasılat paylaşımı vermek suretiyle kaynak temin etmeye çalışıyoruz.
Yine İller Bankası'nı devreye soktuk. Kamu mallarının değerlendirilmesi noktasında da Bakanlar Kurulu'nda bir çalışma yapıldı. Ancak Bakanlar Kurulu'nda çalışma yapılmadan evvel, İller Bankası'nın elinde 3-4 kıymetli yer var. Onları yapıp yüzde 50'sini belediyelere vereceğiz. Yani bu bütçenin rakamını ne kadar bulursak, o kadar iş yapacağız. Yani bulduğumuz paraya göre cephe açacağız. Tabiri caizse ayağımızı yorganımıza göre uzatacağız.
Şu anda kendi döner sermayemizden bize para geliyor. Benden önce Bayındırlık Bakanlarının döner sermayesinde, Bakanlık imkanlarıyla oluşturduğu bütçe 5 milyondu. İmardan, şundan, bundan 5 milyon para toplayabiliyordu. Biz onu 250 milyona çıkardık. Bunun yüzde 80'ini de bu hesaba aktarıyoruz. Belki onu da bu sene 500 milyona çıkarmak gibi bir projemiz var. Oradan bir 400 milyon gelecek.

Çağrı merkezine 75 eleman aldık, eğitimleri sürüyor
Soru: Kentsel dönüşümü anlatmak için iletişim programınız var mı?

Cevap: Alo 181 çağrı hattı kurduk. İlk etapta 75 elaman aldık. Bunu artıracağız biraz daha. Bu projenin özelliklerini önce kendi elemanlarımıza anlatmamız lazım. Bu zor bir iş. Hukuki, sosyolojik, işletme, iktisat boyutu var.
Gecekondusu var bir vatandaşın, kanun çıktı, 'Gecekondumu verirken nasıl 2, 3 ev sahibi olabilirim' ona bakıyor. Öbür taraflarını hiç düşünmüyor. Bunları zaman içinde bilinçlendirmek, anlatmak lazım.
Hat devreye girdi, onlara şimdi eğitim veriyoruz. Eğitimden sonra tanıtımını yapacağız.

İstanbul, Bursa ve İzmir'den kira yardımı talepleri geliyor
Soru: Kentsel dönüşüm için kira yardımı ve faiz desteğinden sonra yeni bir müjdeniz olacak mı?

Cevap: Bizim en önemli desteğimiz kira yardımı ve vatandaşın aldığı konut kredisinin faizinin desteğidir. Kira az değil, 600 liradan 18 ayda 10 bin 800 lira. Ucuz bir daire zaten 120-140 lira. Evini kat karşılığı veriyorsa 'Benim evim risklidir, gelin yıkın' ya da 'Ben kendi evimi yıkıyorum' diyorsa biz 18 aylık kirası için destek veriyoruz.
Şu anda İstanbul'dan bu doğrultuda 70-80 müracaat var, 'Bize kira verin' diye. Kartal'dan, Sarıyer'den, Maltepe'den vatandaş geliyor, bazen belediye eliyle bazen direkt geliyor. İstanbul'daki Kentsel Dönüşüm İl Müdürlüğümüze müracaat ediyor. Yine Esenler Belediyesi'nin konuttan aldığı kredilerin desteği var.
Hatta bunu kurum da yapsa... Örneğin bir kooperatif bir yerde riskli binaların dönüşümünü yapıyor veya riskli alanda bir dönüşüm yapıyor. Diyor ki 'Bin kişilik kooperatifim var. Bin kişinin her birine 100'er bin lira kredi aldım. Bu 100 bin liralık kredinin faizinin yüzde 4'ünü verir misin' Kooperatife de veriyoruz. Şirket olursa şirkete de veriyoruz ama vatandaş bazında veriyoruz. Belediye olursa belediyeye veriyoruz, belediye bunu kullandırıyor. Bu giderek artacak.
Bursa'dan çok ciddi talepler geliyor. İzmir'den talepler geliyor. Milletimiz duydukça bunlar dalga dalga artacak. Ama İstanbul çok önemli, 4 milyon civarında konut stoğu var. Bunların büyük bölümünün yenilenmesi lazım. İstanbul ekonominin merkezi ve nüfus olarak büyük bir merkez. İstanbul'u önemsiyoruz. İstanbul'daki belediye başkanlarından gayret, vatandaşlarımızdan destek, anlayış, birliktelik bekliyoruz.

Arsa fiyatlarındaki tespitlerin çok daha ciddi yapılması lazım
Soru: Konutta yeni KDV düzenlemesini nasıl değerlendiriyorsunuz? Yüzde 18'lik KDV uygulanırken ''lüks sınıf'' inşaat neye göre ayarlanacak?

Cevap: KDV'de lüks konut kavramı diye bir şey yok. Öyle bir uygulamamız yok. Ne var? KDV'de şu andaki uygulama 150 metrekareye kadar konutlarda KDV yüzde 1'dir, 150 metrekare dahil daha yukarı konutlarda KDV yüzde 18'dir. Yeni uygulamayla binanın yapılacağı arsanın birim metrekare fiyatı 500 ile bin lira arasındaysa bunlarda KDV yüzde 8 uygulanacak, bin liradan yukarıysa KDV yüzde 18 uygulanacak, metrekaresi ne olursa olsun. Durum budur.
Burada afet riski altındaki alanların, afet riski taşıyan binaların dönüştürülmesiyle veya afet riski altındaki rezerv alanlarında yapılacak konutlarda KDV uygulaması yok. TOKİ'nin yaptığı konutlarda KDV uygulaması var. Hasılat paylaşımlarında da var. Ancak 31 Aralık 2012'ye kadar ihalesi yapılan, gerek hasılat paylaşımı gerekse diğer yerlerde olsun KDV uygulaması yok. Yine aynı şekilde bu tarihe kadar ruhsat alan konut inşaatlarında yine KDV uygulaması eskisi gibi olacak, değişmeyecek. Bu tarzda, çok fazla bir yük getireceğini söyleyemiyorum.
Ancak belki arsa fiyatlarındaki tespitlerin bundan sonra çok daha ciddi yapılması lazım. Bu 500 lira, bin lira fiyatlandırmasının çok daha ciddi yapılması lazım. Bir de diyelim ki yan yana iki arsadan birisinin emsali 0,40'tır, öbürünün 2'dir. Yan yana olmasına rağmen emsalinden dolayı birinin metrekare fiyatı bin liradır, öbürünün fiyatı 300 liradır. Halbuki birim fiyatı 300 lira olan yerde yapılacak konut daha lüks olacak, daha pahalı olacak, arsa orada düşük değerde olduğu için KDV uygulanmayacak. Bu tip hususları da dikkate almak, arsa fiyatlarına dikkat etmek lazım.