Haydarpaşa nasıl kurtuldu?

Türkiye'nin yakın tarihine damgasını vuran restorasyon faciaları ve kamu kaynaklarınının rant kokan satışına uzanan şaibeli devlet politikalarının kurbanı olur mu olmaz mı derken, Haydarpaşa Garı restorasyonu süreci tatlıya bağlandı. Binanın AVM ve otel gibi ticari faaliyetlere açılmasını ön gören ya da kafeterya ve asansör gibi orijinal dokuda bulunmayan yapılaşmalar isteyen restorasyon planlarının iptal edildiğini açıklayan Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu, Devlet demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü'nün hazırladığı yeni restorasyon projesinin, aslına uygun bir düzenleme önerdiğini doğruladı. Nuhoğlu, Anıtlar Kurulu'nun onayının ardından binanın aslına uygun biçimde restore edileceğini belirtti. 

Yangın, yalnızlık ve talandan kurtulan bina
28 Kasım 2010 tarihinde maruz kaldığı bir yangınla çatısı bütünüyle yanan bu tarihi bina için esas tehlikeli süreç, 2012 yılında başlamıştı. Bu tarihte, şehir içi ve şehirler arası tren hattının en önemli merkezi olarak gözüken Haydarpaşa binası, hızlı tren çalışmaları ve alt yapı güçlendirmeleri gerekçe gösterilerek hizmete kapanmıştı.  İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Haydarpaşa Garı'nın otel, çevredeki dev arazinin ise ticaret ve turizm alanı olarak tahsis edilmesi planı ise bu terk edilişin ardından gündemimize yerleşti. Bu girişime karşı davalar açıldı; atılan karşı adımlar henüz sonuçlanabilmiş değil.

Haydarpaşa'nın ruhu nasıl kurtuldu?
Tüm itirazlara ve belirsizliklere rağmen, Haydarpaşa binası üzerindeki maket çalışmalar devam etti. Binanın otel yapılacağı, restorasyonla modern bir görünüm kazanacağı ve hatta sahil kesiminin halka kapanacağına yönelik söylentiler artarken, Haydarpaşa Yüksek Hızlı Tren Garı'nın restorasyon projesinin Anıtlar Kurulu tarafından onaylandığı haberi ülke gündemine düştü. 12 milyon 473 bin TL'ye ihale edilen ve 500 gün sürmesi beklenen proje kapsamında, çatı katının restorasyonun ardından müze, sergi alanı, kütüphane ve konferans salonuna dönüştürülmesi karara bağlandı. 

Kadıköy Belediyesi'nden itiraz: "Bu projeye ruhsat vermeyiz"
Söz konusu restorasyon çalışmalarını inceleyen Kadıköy Belediyesi ise, projenin "orijinal dokuyu" bozduğu gerekçesiyle iptaline karar verdi. Başkan Aykurt Nuhoğlu, otel, AVM ya da turizm tesisi olarak dönüşüme hiç bir şekilde onay vermeyeceklerini vurgulayarak:

"100 yıllık bina, çatı yandı. Otele dönüşmesi doğru değil... Orijinal halini korumayı gözeten bir restorasyon gelirse onaylarım..." ifadelerini kullandı. 

Başkan'dan sert açıklama: "Bu projeye onay vermem!"

Projedeki teknik aksaklıklar ve Koruma Kurulu'ndan sert uyarı
Aykurt Nuhoğlu'nun dikkat çektiği aksaklıklar arasında, 5Numaralı Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından onaylanan restorasyon projesinin restorasyon müdahale paftlarında, çatı arası arası döşemenin çelik sistemle yükseltilmesi sonucundan bina yüksekliğinik değişmesi başı çekiyordu. Çatıya gelen yüke de dikkat çeken Nuhoğlu, bu sebeple statik sistemin yeniden hesaplanması gerektiğini ve ayrıca yangın merdiveninin çatıya çıkarılmasıyla da bu alanda döşemenin kesildiğini saptandığını vurgulamıştı.

Aykurt Nuhoğlu'nun itirazları ise İstanbul 5 Numaralı Koruma Kurulu'nu etkilemedi. Koruma Kurulu, bir türlü hayata geçmeyen restorasyon çalışmalarının acilen başlamasını isteyerek üstü kapalı olarak da bir tehditte bulunmuştu. Kurul tarafından yapılan açıklamada, binanın ivedi bir restorasyona ihtiyaca bulunduğu vurgulanarak:"

"Restorasyon uygulaması gecikmesi ve bu sebeple yapının zarar görmesi halinde buna sebep olanların 2863 sayılı yasa kapsamında sorumlu olacağına karar verildi." ifadeleriyle Kadıköy Belediyesi uyarılmıştı.

Tarihi bina kurtuldu: Aslına uygun restorasyon
Cumhuriyet Gazetesi'nde yer alan Hazal Ocak imzalı habere göre, söz konusu tartışmalar, Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen yeni restorasyon planları ile sonlandı. Yeni planın, tarihi gar binasının aslına uygun restorasyonu Kadıköy Belediye Başkanı Aykurt Nuhoğlu tarafından da onaylandı. Nuhoğlu:

"Yeni hazırlanan proje, Anıtlar kurulu tarafından da onaylandı. Tarihi bina aslına uygun olarak restore edilecek. Bu nedenle onay vereceğiz. Ancak asıl olan Gar'ın eski pozisyonuna dönmesi ve İstanbullulara gar olarak hizmet vermesidir." ifadelerini kullandı. 

Banliyö hatları ne zaman açılacak?