109 yıllık tarihiyle Haydarpaşa Tren Garı

Kadıköy'ün simgesi Haydarpaşa Tren Garı, Barok mimarisinin en güzel örneklerinden biridir. 1908 yılından beri dimdik ayakta duran Haydarpaşa Garı, İstanbul'u görmeyenlerin bile fotoğraflarla, filmlerle veya dizilerle aşina olduğu bir yerdir. Yeşilçam filmlerinde tahta bavulunu alıp gelenlerin son istasyonu, iskeleden kalkan vapurların ise selam durduğu yerdir Haydarpaşa.

19. yüzyıl sonlarında Almanya, Osmanlı topraklarında pek çok yatırım yapmıştır. Bunlardan biri de Bağdat Demir Yolu projesidir. İstanbul Kadıköy'de bulunan Haydarpaa Garı ise bu projenin başlangıç istasyonudur. 

 

 

Osmanlı Padişahı II. Abdülhamit tarafından yaptırılan gar, III. Selim'in paşalarından Haydar Paşa'nın ismini almıştır. Bina Alman, Anadolu Bağdat şirketinin iki Alman mimarı olan Otto Sitter ve Helmuth Cuno tarafından yaptırıldı. 

 

 

İlk zamanlarında 2525 metrekare olan bina, şimdilerde 3836 metrekarelik alanıyla göz doldurmaktadır. Alman ustalar ve İtalya taş ustalarının birlikte inşa ettiği Haydarpaşa Garı, mimarisiyle olduğu kadar işlemeleriyle de kendine hayran bırakıyor. 

 

 

Bir Alman'ın teşebbüsü ile garın önünde mendirek inşa edilmiş, Anadolu'dan gelecek veya gidecek vagonların ticari eşyasını yükleme ve boşaltma işlevi için de tesisler yapılmıştır. 

 

 

Barok ve Neoklasik Alman Mimarisi ile her biri 21 metre uzunluğunda, 1100 adet ahşap üzerine inşa edilen binanın taşıyıcı sistemi çelik karkas olarak yapıldı. İnşaatta tam tamına 1140 ton demir, 19 bin metre sert ağaç, 6 bin 200 metrekare arduaz çatı kaplaması, 530 metreküp kereste, 13 bin metreküp beton ve 2 bin 500 metreküp lefke taşı kullanıldı. 

 

 

Zamanında cephanelik olarak kullanılan gar, 1917 yılında çıkan yangından sonra onarılmış ve bugünkü halini almıştır. 1979 yılında gar yakınlarında Independenta adlı geminin, başka bir gemi ile çarpışmasıyla bina yeniden hasar görmüştür. 

 

 

Haydarpaşa Garı'nda çıkan bir diğer yangın ise 2010 yılında çatısında çıkmıştır. Yangın nedeniyle dördüncü kat ise kullanılamaz hale gelmiştir. 

 

 

Haydarpaşa Garı, 1980 - 1990 yılları arasında neredeyse bütün Yeşilçam filmlerinde Anadolu'dan gelen ya da gidecek olan ailelerin İstanbul'a ilk ayak bastıkları yerdi. 2009 yılında Daily Mail gazetesi tarafından da 'Dünyanın en güzel tren istasyonları' arasına girmiştir. 

 

 

18 Haziran 2013 tarihinde son seferini yapan Haydarpaşa Garı'nın restorasyon çalışmaları devam ediyor. Ancak tren istasyonu olarak kullanılmaya mı devam edecek, otel mi yapılacak yoksa müze mi olacak bununla ilgili herhangi bir bilgi bulunmuyor. 

 

 

Çatı Saati 

Garın çatısında yer alan saat Anadolu'daki benzer birçok çatı ve cephe saatinin aksine 1908 yılında yapının kendisiyle birlikte tamamlanmıştır. Barok süslemeli alınlıkta bulunan saat dairesel bir kadrandan ibarettir. Saatin orjinal mekanizması korunmakla birlikte kadrandaki Doğu Arap rakamları Harf Devrimi ile birlikte Arap rakamları ille değiştirildi.