Geçmişten günümüze Beykoz Kundura Fabrikası ve hikayesi

1812 yılında II. Mahmut Beykoz'a yaptığı bir gezide Hamza isimli bir ayakkabıcıyı ziyaret eder. Hamza usta derileri kendisi işlemekte ve bu derilerden de çarık yapmaktadır. Padişah ordunun da çarık ihtiyacı olduğunu ve imalathanenin orduya çarık üretmek üzere desteklenmesini ister. Böylece Hamza ustanın imalathanesi satın alınır ve devletleştirilir. İşte fabrikanın hikayesi de burada başlıyor. 

 

 

İmalathane ilk yıllarında ordu için palaska, bot, koşu takımları gibi ürünler imal eder. 1816 yılında tesise 'Techizat-ı Askeriye' adlı bir bölüm ilave edilir. 1826 yılında keçi derisi üretim merkezi eklenerek kapasite artırılır. Bizim de çocukluktan bildiğimiz dayanıklı Sümerbank Kunduralarını üreten, herkesin mutlaka bir tanıdığının çalıştığı fabrika da böyle kurulmuş. 

 

 

Fabrika 1842 yılına kadar geri teknoloji ile çalışmış. Bu tarihte fabrikaya 40 beygir gücünde bir buhar makinası, 2 buhar kazanı, 2 taş değirmen, 70 deri kuyusu eklenmiş ve fabrika Osmanlı'nın gerçek bir sanayi kuruluşu haline gelmiş. 1856 yılında Paris Uluslararası Sergisine katılmış ve dünya standartlarında üretim yaptığı kanıtlanmış. 

 

 

Askeri üretimlerin yanı sıra siviller için de farklı modeller ve renklerde ayakkabı yapmaya başlayarak yıllar boyu ayakkabı üretiminde Osmanlı topraklarındaki en ileri tesis haline gelmiş. 1877 yılında katıldığı Viyana Uluslararası Fuarı'nda altın madalya kazanmış. 1912 yılına gelindiğinde kapasiteyi artırmak için yapılan yatırım ile üretim hacmi önemli ölçüde artırılmış. Birinci Dünya Savaşı'nın çıkması ile ise fabrika askeriyeye bağlanmış. 1925 yılında Sanayi Bakanlığı'na, 1933 yılında Sümerbank bünyesinde Deri ve Kundura Fabrikası olarak kapanışına kadar faaliyet göstermiş. 

 

 

Büyük bir motivasyonla üretime devam eden fabrika, 1955 yılında üretim kapasitesini 1 milyon 860 bin çifte çıkardı, sonraki yıllarda ise lastik işleme ve PVC tesisleri yapılarak tam bir sanayi kompleksine dönüştü. Elde ettiği kar ile Van, Tercan ve Sarıkamış'ta birer ayakkabı fabrikası daha açıldı. 

 

 

1980 darbesinden sonra ise fabrika kapanmak üzereydi. Darbenin ardından bazı kurumların devlet tarafından iyi yönetilmediği ve bir şekilde elden çıkarılması gerektiğine karar verildi ve özelleştirme idaresi kuruldu. Devlet ise her şeyi elden çıkarmaya başladı. Boğaziçi Kanunu'na konulan özel bir madde ile Boğaziçi'nde üretim yapan tesislerin kapatılacağı hükmü eklendi ve 1999 yılında fabrika üretimi durdurdu. 

 

 

2004 yılında fabrikanın 200 dönüme yaklaşan Boğaz kıyısındaki arazisi içindeki lojman ve fabrika binaları satışa çıkarıldı ve bir holding 300 milyon dolar bedelle burayı satın aldı. Günümüzde dizi ve film platosu, düğün ve parti mekanı olarak kullanılan fabrikanın bugünkü rayiç değeri 3 milyar dolar. 

 

 

Beykoz Kundura'da çekilen bazı film ve diziler

Filmler: Beyza'nın Kadınları, Eve dönüş, Maskeli Beşler Irak, Emret Komutanım Şahmat, Muro, Kirpi, Güneşi Gördüm, Av Mevsimi, New York'ta Beş Minare, Kutsal Damacana 3.

Diziler: Hatırla Sevgili, Küçük Kadınlar, Arka Sokaklar, İşler Güçler, Pis Yedili, Suskunlar, Fatmagül'ün Suçu Ne, Yövbeler Tövbesi, Kavak Yelleri, Öyle Bir Geçer Zaman ki, Kanıt, Yaprak Dökümü. 

 

 

Beykoz Kundura nerede, nasıl gidilir? 

Beykoz Kundura Fabrikası İstanbul Anadolu Yakası Beykoz'da yer alıyor. 

Kadıköy ve Üsküdar'dan kalkan Beykoz dolmuşları ile Kundura Fabrikası durağına gidilir ve oradan yürüyerek ulaşılabilir. 

Yeniköy'den kalkan motorlar ile Beykoz İskelesi, oradan da kundura fabrikasına yürüyebilirsiniz. 

 

Yazar: emlakwebtv